Deze term wordt veel gebruikt door de overheid die daarmee afspraken maakt met het bedrijfsleven en particuliere instellingen. De overheid wil dat er iets binnen een bedrijfstak verandert en vraagt aan de directies dat zelf te doen. Dat wordt dan in een convenant of akkoord vastgelegd. En vervolgens gaat de overheid ervan uit dat het ook gebeurt. En controleert dat na verloop van tijd. Dan blijkt vaak het tegendeel. En de directies hebben dan natuurlijk allerlei argumenten om uit te leggen waarom de afspraak niet is nagekomen.
De vraag is echter of de overheid dat zo moet doen en waarom dat gedaan wordt. Met name de VVD maar ook het CDA, staan als politieke partienj voor de ondernemingsvrijheid, en zien regels stellen of wetgeving niet als bevordering van vrijheid. En directeuren zijn redelijke mensen en van goede wil dus afspraken zullen ook het gewenste effect hebben. Nu blijkt telkens weer dat het niet zo is.
Zo is onlangs een klimaatakkoord gesloten, waar veel ruchtbaarheid aan gegeven is, en nu blijkt dat de doelstelling bij lange na niet gehaald worden. En Nederland liep al ver achter bij alle andere landen van Europa. Datzelfde gebeurt met de werkgelegenheid en het beleid van de banken. De accountants gaan een eed afleggen zoals de bankiers ook gedaan hebben en daarmee is weer een nieuwe vorm gevonden voor de zelfregulering.
Maar het gaat echt niet werken. Een directeur is van goede wil maar moet allerlei andere partijen ook te vriend houden. En die partijen hebben betere ijzers in het vuur. Denk even aan aandeelhouders of banken, dan gaat het om geld. Of aan de vakbonden die eisen stellen aan de kwaliteit van de arbeid. De keuringsdiensten voor de kwaliteit en de leveranciers. Kortom welke ijzers heeft de overheid eigenlijk daarbij het vuur? Het is infantiel om te denken dat akkoorden en afspraken in het krachtenspel van de onderneming afdoende zijn.
Wil de overheid op welk terrein dan ook wat voor elkaar krijgen in ondernemingen dan is regelgeving met sancties een voorwaarde. Mijn kinderen waren echt wel van goede wil maar voor eigen belang wilde ze toch regelmatig onder de afspraken uit komen. Maar dan waren er sancties en die werkten. Het is betreurenswaardig dat wij een overheid hebben die geen kans ziet om eigen doelstellingen die in het belang van de bevolking zijn voor elkaar te krijgen. De milieubeweging moet er voor naar de rechter.
De overheid geeft het verkeerde voorbeeld en ontkracht zijn positie. Ook de Wet OR is met dwang opgelegd. Niet voor niets zijn er dwingende bevoegdheden toegekend aan de OR. Want op basis van afspraken kwam er niets van terecht. De OR moet er op staan dat die bevoegdheden ook werken. Niet met strikte naleving van de regels van de Wet maar het is het resultaat dat telt.
Ook op het gebied van het milieu moet de or de directie houden aan de verplichtingen die er zijn, maar afspraken zijn maar afspraken. En wat te doen als blijkt dat een afgelegde eed toch niet zo strikt genomen wordt als bedoeld? Het is in het belang van de medezeggenschap dat er harde verplichtingen met sanctie komen anders valt de or ook in dat gat van de zelfregulering.