Een enorme laag slib dat alles vertraagt, waardoor je er niet doorheen komt. Dat is het kenmerk van een leemlaag. In de verhoren van de toeslagen affaire is dit woord vele malen gevallen. En dat de betrokken ambtenaren die boven de leemlaag zaten hier regelmatig buikpijn van hebben gehad is vervelend, maar de gedupeerden schieten hier niets mee op. De topambtenaren waren druk met het elkaar de schuld geven. Zo wees de Belastingdienst naar het ministerie van Sociale Zaken die op haar beurt weer wees naar Financiële Zaken. Maar de conclusie blijft, je kan elkaar de schuld geven waardoor je eigen straatje weer schoon is, maar het lost het probleem niet op.
De wereld lijkt in twee delen uiteen te vallen. Degenen bovenop de leemlaag en alle anderen die zich eronder bevinden. Zoals ook uit de verhoren van de onderzoekscommissie bleek is er een grote afstand in organisaties. De top van het ministerie wist niet wat hun beleid en optreden voor gevolg had voor de ontvangers van een toeslag. Ze zijn ook losgezongen van de werkelijkheid. Er is geen communicatie tussen werkvloer en top. Zelfs het parlement kwam er (te) laat achter.
In maatschappelijk opzicht is getracht daar wat aan te doen door de introductie van het Huis voor Klokkenluiders. Zo kunnen misstanden in een organisatie naar buiten gebracht worden. En niets ten nadele van deze mensen maar het werkt niet echt goed. Ze worden niet gewaardeerd en benadeeld in hun positie door hun optreden. De klokkenluidersregeling moet volgens partijen in de Kamer weer op de schop. Maar goed, hiermee wordt de communicatie tussen werkvloer en top niet beter.
Maar hier is juist de OR voor bedoeld. En als het vertegenwoordigend overleg niet werkt dan is het belangrijk om hieraan te werken. Het wijzigen van de WOR is betrekkelijk eenvoudig. Zo zou de onderzoekscommissie hier een voorstel voor kunnen maken. MIjn suggestie zou het versterken van de afvaardiging van het management zijn.
Dus laat in plaats van alleen de bestuurder ook andere leden van het managementteam aan de overlegvergadering deelnemen. We spreken toch al van een team en van collegiaal bestuur. Communicatie is een mens georiënteerde actie dus verschillende personen kunnen onderwerpen anders beluisteren en hier een opvatting over hebben. Hetzelfde zou kunnen gelden voor de toezichthouders door de vrijblijvendheid eraf te halen.
Let wel, ik heb geen voorkeur voor een wettelijke aanpak. Maar om nogmaals terug te komen en af te sluiten met de Belastingdienst moet ik concluderen dat er veel mis was in het bereiken van elkaar, in de communicatie. Er was kortom sprake van een aangekoekte leemlaag. Als die er is moet ook het vertegenwoordigend overleg zich aangesproken weten. Dat is blijkbaar niet sterk genoeg om dit aan te pakken. Dus versterk jezelf met deskundige vertegenwoordigers zodat leemlagen plaats kunnen maken voor vruchtbare grond