We kennen deze reeks allemaal vanuit de praktijk. Vrijwel alles om ons heen en binnen onze eigen organisatie moet groter worden, tot het het grootst is. In De Wereld Draait Door, ging het over Uber dat veel geld heeft opgehaald met crowdfunding. Men spreekt over 17 miljard dollar (mei 2014), hoewel er nog nooit winst is gemaakt. De geldverstrekkers hopen dat met dat geld alle weerstanden afgekocht kunnen worden en willen daarvoor ondernemingen overnemen. Of dat gaat lukken is zeer de vraag.
Fusies en overnames hebben als drijfveer om groot te worden. Want groot zijn in de markt waarin men werkt betekent de macht hebben om de markt naar je hand te zetten. En het is goed voor de beloning van de CEO. Dat was zo met de fusie van de kabelmaatschappijen en in de energiewereld. Een Europese controleorgaan let op het concurrentievermogen in de markt, maar Uber werkt wereldwijd net als Google en Apple. En zo zijn er nog wel wat meer. Daar wordt niet gelet op het concurrentieprincipe.
De consument of gebruiker komt in dit proces niet voor. Groter worden is dus vooral een zaak van de ondernemingen. En net als in de politiek is het optreden dat van een dictator. De meeste dictators zijn gelukkig verslagen, op een enkeling na. Want ook bij de dictators ging en gaat het om de macht om iedereen naar hun pijpen te laten dansen. De mega-ondernemingen hebben de houding van de totalitaire staat.
Die houding gaat ervan uit dat de wereld uitsluitend uit consumenten bestaat die hun diensten willen kopen omdat ze goedkoop of om andere redenen aantrekkelijk zijn. Men maakt daarbij gebruik van de nieuwste technologieën zoals Big Data. De bestaande ondernemingen met de oudere technieken worden gepasseerd, opgeruimd of vernietigd. Men noemt dit de disruptie of ontwrichting van de economie.
Dat proces van disruptie komt in vrijwel alle bedrijfssectoren voor en zal de werkgelegenheid ernstig aantasten. Het werk verandert en er moet dan ook omscholing plaatsvinden om de resterende werknemers in het nieuwe werk te kunnen inzetten. Er is veel geld beschikbaar in ondernemingen om deze omschakeling te realiseren. Met name de ondernemingen in de sectoren transport, verzekeringen, pensioenen, banken en zorg staat dit te wachten.
Het eind van deze ontwikkeling zou kunnen zijn dat er een vijftigtal enorme mega-ondernemingen in de wereld zijn die het consumentengedrag volkomen bepalen. Maar dat lijkt mij niet. Ik zet in op een ontwikkeling die onder het publiek zal gaan ontstaan tegen deze overheersing. Nu al zie je op tal van terreinen ook een schaalverkleining ontstaan. Er is en blijft behoefte aan diensten en producten die specifiek voor slechts een beperkte groep gemaakt wordt. De moderne consument zal de eigen behoefte steeds meer centraal stellen.
Energievoorziening verschuift van de mega-ondernemingen naar private opwekking met zonnepanelen en windmolens. Er zijn al kleine windmolens van 15 meter hoog op de markt, gemaakt van hout. Met een internetverbinding kan je eigen producten samenstellen die op bestelling gemaakt wordt. De consument wordt mondiger en gebruikt ook steeds meer technische mogelijkheden. Consumenten moeten zich dus actief opstellen en ondernemingen moeten deze manier van consumeren opzoeken.