De onrust binnen het boerenbedrijf, in de bouw, het onderwijs en de zorg zal nog wel door andere sectoren gevolgd worden. Er heerst een onrust die door verschillende bronnen veroorzaakt wordt. De belangrijkste is het klimaat dat dwingt tot ingrijpende besluiten. Maar dat is maar de buitenkant. Daarachter zit een belangrijke aanjager van de onrust. Er gaat te veel buiten de mensen die het betreffen, om.
Het gaat mis omdat besluiten genomen worden door mensen die te ver weg staan van de cultuur waar de onrust heerst. De kern van de onrust bestaat uit het niet ingaan op de achtergronden. Namelijk dat het gaat om het bestaan van mensen. En de bestuurscultuur benadert het probleem als een marktprobleem wat op te lossen is met geld. Maar dat is bijzaak. Mensen willen graag gehoord worden en daar ontbreekt de structuur voor.
Blijkbaar kunnen verenigingen en besturen hun leden niet meer bereiken. Het meest in het oog springt de onderwijsbond. De bond heeft een overeenkomst met de minister maar de leden willen die overeenkomst niet. Het zijn dus geen ‘gewone’ vakbondsstakingen. Men roept om banen en overheidssteun en niet alleen om betere arbeidsvoorwaarden. Het gaat dus om meer. Het gaat om de menselijke emotie die door misstanden in het werk ontstaan. Hieruit blijkt de scheefgroei in de maatschappij. De nadruk is te lang gelegd op het marktdenken. En te weinig op wat mensen in hun werk nodig hebben. Dat is met geld alleen niet op te lossen. En het gevolg is een staking om gehoord te worden.
En waar gaat de staking over? Het gaat over geld voor het oplossen van problemen. En waar komt dat geld dan terecht? Juist, bij de besturen. En dan moeten bijvoorbeeld de leraren maar hopen dat het goed besteed wordt. En als onoplosbare problemen in het werk verschijnen, ontstaan spontane acties en actiegroepen. En daar voorzie ik een groeiend probleem. Er is onvoldoende overleg, structuur en verbinding tussen besturen en uitvoerende medewerkers. Of anders gezegd, het ontbreekt in de bestaande structuur aan medezeggenschap.
Wat bij ondernemingsraden redelijk tot goed functioneert werkt hier niet of niet meer. Dit zou wel eens een grondige hervorming van het polderen tot gevolg kunnen hebben. Ondernemingsraden doen er goed aan om een goed en gestructureerd contact met hun achterban te hebben en houden. Anders zou de achterban zomaar een eigen actiegroep kunnen worden.