In een inleiding over de economie gaat de Britse econoom Kate Rawort in op onze economische uitgangspunten. Dat zijn de bekende begrippen als economische groei en werkgelegenheid. en dan introduceert zij het begrip donut. Bekend als de versnapering in Amerika. Een Donut is rond met een gat en zij plaatst in het gat de sociale basisvoorwaarden.

Economische groei vindt ze verkeert en ook niet natuurlijk. Dat is een begrip uit de theorie van de economie. En in de werkelijkheid werkt het zo niet. Want in de natuur is er niets dat geen einde kent en alles zal moeten voldoen aan die eis. Ook de economie moet daar aan geloven. De natuur is niet oneindig en moet dus rond gezien worden zoals een donut.

Deze circulaire economie is al een begrip en bekend. Het gaat dan om het hergebruik van grondstoffen. Maar het kan ook veel ruimer gezien worden. Zo is het niet voor te stellen hoe een oneindig groeiende luchtvaart er uit zou zien. Ook grote ondernemingen lopen daar tegenaan. Alles heeft een eind. De kortingen die overal gegeven worden zullen na verloop van tijd zo veel voorkomen dat consumenten door de bomen het bos niet meer zien. Dan wordt kwaliteit het verkoopinstrument.

De discussies over de groei van Schiphol zijn niet gericht op het idee van een eindige groei. Ook de files zijn een signaal dat de wegen vol zijn en dat het toename van het verkeer een grens heeft. Alles heeft een grens en als die overschreden wordt krijgen we de rekening linksom of rechtsom gepresenteerd. De circulaire economie moet ons leren anders te gaan denken over groei. Er moet meer aandacht komen voor de grenzen aan allerlei groeiprocessen.

En dat komt steeds meer onder de aandacht. In het FD werden de termen: gezonder, duurzamer en eerlijker van de CEO van Danone, Emmanuel Faber genoemd. Hij stuurt zijn onderneming in deze richting aan, want zijn analyse van de wereld is dat het hier om gaat. Danone is een toonaangevende zuivelproducent in de wereld. Dat zegt ook wel wat over de betekenis van deze uitgangspunten.

Wie zou daar nou tegen zijn? Misschien past het niet in onze gebruikelijke manier van economisch denken. Maar dan is het te leren. En de eerder genoemde Kate Rawort legt dat uit in een uitzending van VPRO Tegenlicht. Het onderwijs is (nog) niet overal bezig met deze benadering. Daar wordt vaak nog de groei van de economie gedoseerd. Waarom en hoe moeten we economische groei zien te bereiken? Worden we daar gezonder van, is het duurzamer en eerlijker? 

Het thema: “Grenzen aan de Groei” was het onderwerp van de club van Rome in 1972. En sinds die tijd is er al veel gebeurt. Langzaam draait de opinie in de wetenschap en de politiek. De oude economische wetenschap is toe aan vernieuwing. Nu na de crisis van 2008 kunnen we rustig stellen dat de economen de crisis ook niet begrepen hebben.

Alle aanleiding dus om de bakens te verzetten. We moeten anders met het verkeer omgaan en inzien dat het de verkeersgedrag anders moet. Circulair denken is dan van huis naar het werk en weer terug, dat is circulair. En zo komt ook het rekeningrijden in zicht.