Hoe democratisch zijn de nutsvoorzieningen nog? Wat wordt ons getracht aan te smeren in het belang van de ondernemingen die er zijn voor de algemene belangen? Aan het einde van het jaar is er een vloed aan aanbiedingen van zorgverzekeraars en energieleveranciers, banken en verzekeringen. Allemaal gericht op het vergroten van de omzet met meer klanten en producten. Het belang van de klant?

Als je stil staat bij de achtergronden van die aanbiedingen is er een belangrijk verschil met vroeger. Toen waren er de Ziekenfondsen en was er de Postbank, de PTT en een energieleverancier van gemeente, provincie of Rijk. Niks geen aanbiedingen met keuzeproblemen of vergelijkingen. Die zorgden voor de voorzieningen van het algemeen belang.

Maar na de privatisering van de ondernemingen die een algemeen nut hadden gaat het anders. Kiezen hoefde vroeger niet, je was gewoon direct aangesloten op het algemeen nut. Daar was nog een belangrijk verschil met nu, de algemene nutsinstellingen gingen niet voor de winst maar voor de klanten. Met de privatisering is dat grondig veranderd. Nu gaan ondernemingen, die eigenlijk voor het algemeen nut zijn, voor de winst van de aandeelhouders.

Daardoor staan deze ondernemingen nu verder van hun klanten af. Het is zelfs de vraag of die ondernemingsbelangen in strijd zijn met de belangen van de klanten. Vroeger was de gemeenteraad, provinciale staten of het parlement de aandeelhouder die waakte over belangen van de klanten (de burgers). Nu is het een commerciële partij waar de politiek geen invloed op heeft. En de burgers met hun kiesrecht dus ook niet. De or moet nu een democratische rol invullen namens de werknemers maar niet namens de klanten.   

De spoorwegen zijn nog niet privatiseert, de NS is nog een staatsbedrijf. Maar na de affaire met de Fyra en de parlementaire enquête daarover is het de vraag wat  daarmee gebeurt. Er gaan steeds meer stemmen op tegen de privatisering.

In 2012 is er door de Eerste Kamer een onderzoek gedaan naar privatisering dat heeft het rapport “Verbinding Verbroken?” opgeleverd. Dat ging dus over de relatie burgers en geprivatiseerde ondernemingen en die commissie constateert dat de overheid de burgers in de kou laat staan. Op zijn beurt beloofde de regering van toen, dat het verbeteringen zal invoeren.

Maar langzaam maar zeker drijven de klanten (dus de burgers) en de ondernemingen verder uit elkaar.  Er gaan zelfs stemmen op om een nutsbank zoals de Postbank weer in te stellen.

En dat is ook het geval met de energiesector. Grote buitenlandse ondernemingen bepalen de energievoorziening in ons land en de overheid heeft het nakijken. En met de zonnepanelen gaan de burgers het nu zelf wel doen.

Kortom de economische molen van de deze maatschappij draait harder dan de burgers aankunnen. Dat veroorzaakt veel onrust bij met name de minder hoog opgeleide burgers. We zullen de reactie van Wilders wel spoedig vernemen.