Het gaat beter met de economie in Nederland en in Europa, althans volgens de economen en (sommige) politici. Maar de werkloosheid blijft hoog. Men zegt dat dat nog even kan aanhouden want de daling komt pas na de toename van de economische groei. Voor het goede inzicht breng ik nog even in herinnering dat in 2008 Peter Bakker toen CEO van TNT een rapport over de werkgelegenheid uitbracht waarin hij voorspelde dat er over een paar jaar een overschot aan werkgelegenheid en een schrikbarend tekort aan werkers zou ontstaan. En er stond in de vorige nieuwsbrief van OR-Online dit bericht:
”Betere economie leidt niet tot meer vaste banen”
Een andere kanttekening bij de mooie vooruitzichten gaat over de automatisering. Deskundigen zien een grote invloed van de automatisering op de werkgelegenheid. Veel werk dat door mensen met een middeninkomen gedaan wordt kan met de huidige computers en tegen de kosten daarvan goed geautomatiseerd worden. Er gaat nu een nieuwe golf van technische vernieuwing komen voor administratief en procesmatig werk met een inkrimping van die werkgelegenheid. Dat is een geheel ander beeld dan in het rapport van Peter Bakker neergezet wordt.
Intussen hebben daar de bezoekers van de voedselbanken weinig aan. Daar kwamen in 1 jaar tijd 30% meer gebruikers aan de deur. Dat zijn mensen die zo weinig inkomen hebben dat ze daar niet van kunnen rondkomen. En een inkomen waarvan we het liefst willen dat die mensen dat met werk zelf verdienen.
Hier is een ontwikkeling gaande die voor de maatschappij ontwrichtend is. Een toenemend tekort aan banen en een toenemend gebruik van de voedselbank. Ondertussen krimpt de werkgelegenheid door automatisering verder in. Al met al een somber beeld. Er moeten dus banen gecreëerd worden maar onduidelijk is waar en hoe. En de verwachting is dat als er al banen bijkomen dat vooral flexibele banen zullen zijn, voor ZZP-ers en uitzendkrachten, en geen vaste banen. En waarschijnlijk moeten die dan gaan ontstaan in geheel nieuwe werkterreinen. De roep om overheidsingrijpen neemt dan ook toe. Maar overheidsmaatregelen zijn te algemeen. Daarom worden er nu in allerlei sectoren banenplannen te maken.
Maar waarom kunnen er in een onderneming of in een concern geen banenplannen opgesteld worden tussen or en ondernemer? Want er zullen kleinschalige oplossingen moeten komen die pasklaar zijn en de or-leden weten als geen ander wat er op de werkvloer speelt. Deskundigheid is er genoeg in of buiten de onderneming. Dit is ook een vorm van innovatie dat wil zeggen vernieuwing van oude gebruiken en gewoonten ook op het gebied van de werkgelegenheid in de onderneming. Regelingen en werkwijzen uit de oude doos kunnen voor deze tijd een belemmering zijn en moeten vernieuwd worden.
De or heeft adviesrecht en als het om soorten banen gaat zelfs instemmingsrecht. Zo ontstaat er innovatie, want er moet wat fundamenteels veranderen maar verwacht dat niet van de overheid. Die vraagt om participatie.
Cor P. Berkel
redacteur OR-Online