Er is de laatste tijd, sinds de overname van ABN AMRO door een bankentrio, veel gezegd over de macht van de aandeelhouders. Immers bij ABN AMRO hebben een aantal hedge fonds, als aandeelhouders met samen slechts 1% van aandelen, de prestaties van ABN AMRO als slecht betiteld, waardoor de afgang van deze bank in gang werd gezet.

In enkele uitspraken van de Ondernemingskamer zijn onlangs zowel de minderheidsaandeelhouders als de meerderheidsaandeelhouder op hun nummer gezet. Daarbij stelt de Ondernemingskamer het belang van de onderneming voorop. Noch de meerderheid noch de minderheid van de aandeelhouders kunnen straffeloos voorstellen van de directie blokkeren als de onderneming daardoor schade lijdt. Zo nodig kunnen rechters statuten en wettelijke regels terzijde schuiven om het hogere belang van de onderneming te dienen aldus de Ondernemingskamer.

Dat is een ontwikkeling die in de richting van het Rijnlandse model gaat. Wat dat betreft is er toch wat geleerd van de affaire van ABN AMRO en soortgelijke gevallen. Een procedure bij de Ondernemingskamer kan dus de Raad van Bestuur (RvB) van de onderneming of de Raad van Commissarissen (RvC) van nut zijn bij het beschermen van de onderneming tegen aanvallen van buiten die de continuïteit bedreigen.

Voor een or is dat een belangrijk signaal want bij overnames of opsplitsing hoeft niet het belang van de onderneming gediend te zijn maar is vaak wel het korte termijn belang van de aandeelhouders gediend. Daarbij stonden RvB en RvC vaak machteloos.

Wat wel ontbreekt is het recht van de or om een procedure bij de Ondernemingskamer te voeren. Daarvoor zal de or een samenwerking moeten aangaan met de RvB of de RvC die dat recht wel hebben. Ook in het verleden zijn op initiatief van OR-en door de RvC of de RvB procedures aangespannen bij de ondernemingskamer en vaak met succes.

Of dat in de toekomst ook zo zal gaan is gelet op de uitspraken van de Ondernemingskamer zeker een kans en een steun in de rug voor de or.

Cor P. Berkel
redacteur OR-Online