Er zijn altijd, en zeker nu, dreigende ontwikkelingen waarbij het de vraag is hoe je daar op moet reageren. Ik denk aan de uitspraken van Wilders en de PVV en aan de situatie in Syrië en Oekraïne. Maar ook in huiselijk- of ondernemingsverband komen ze herkenbaar voor. Iemand of een instelling creëert expres een situatie tegen de regels of afspraken in. Daar wordt je mee geconfronteerd en daar moet of wil je op reageren. Vooral als die handeling een schending is van je eigen waarden komt dat dan hard aan. In veel gevallen is de handeling machogedrag of egotripperij. We spreken dan van agressief gedrag en noemen iemand of een instantie die dat doet de agressor. De agressor wil laten blijken dat hij meer macht heeft dan jij en zet je voor het blok.
Vooral de emotionele kant speelt een grote rol, daar is het de agressor ook altijd om te doen. En de situaties of uitspraken die ons kwetsen roepen emoties op en zorgen voor escalatie. Het is kwetsend als we ervaren dat het in strijd met onze diepste cultuurwaarden. Zo escaleert een sluimerend conflict en daar wordt alleen de agressor beter van. Syrië is daar een duidelijk voorbeeld van. Dan komen we ook gelijk uit bij een principieel verschil in benadering op basis van de cultuur.
Wilders beroept zich met de PVV op de Joods-Christelijke cultuur van ons land, maar hij heeft het niet begrepen. De joodse cultuur gaat uit van het idee: ”Oog om oog tand om tand”. Dat zie je bij alle conflicten in het Midden- Oosten. ‘Tenminste net zo hard terug slaan als zij gedaan hebben.’ Wij hebben een Christelijk-Humanistische cultuur die uitgaat van naastenliefde en vergeving. Daar geldt: “Wie je op de rechterwang slaat keer je ook de linkerwang toe.” Dit zijn twee tegengestelde uitgangspunten voor de cultuur. Joods-Christelijk kan dus niet en is daarom onzin en de uitspraken die dan gedaan worden passen niet in ons cultuurdenken. Wilders sluit daarmee zichzelf af.
Willen we trouw blijven aan onze eigen cultuur dan moeten we vandaar uit reageren op agressie. Daarbij hebben wij inmiddels de ervaring dat er al bijna 70 geen oorlog meer is gevoerd in het Europa van de Europese Unie. Terwijl het Israëlisch/Palestijns conflict maar niet tot een einde kan komen. De feiten bevestigen dus de betekenis van onze cultuur en moeten de basis blijven van ons gedrag bij agressie. Overleggen en praten en niet terugslaan met geweld is en blijft de beste oplossing. Hoe dat moet is vooral een taak van deskundige politici. Wij kiezen daarvoor onze vertegenwoordigers in de or en het parlement en in gemeenteraden en straks in de Provinciale Staten. Die vertegenwoordigers omarmen onze cultuur en dat is vast te stellen.
De media hebben daarbij een lastige taak, want naast het geven van inzicht is er altijd ook de emotionele kant. Uitnodigen van betrokken medeburgers bij een TV-uitzending of andere bijeenkomsten heeft het risico dat de emotie van deze mensen alle aandacht krijgt. Als zij scanderen lijkt het of dat de gehele waarheid is. Er ontstaat dan een sfeer van het gelijk hebben op basis van de emotie. Gekozen vertegenwoordigers moeten aan de hierboven beschreven uitgangspunten aandacht besteden zodat er vertrouwen in hun rol ontstaat.
Cor P. Berkel
redacteur OR-Online