Hoewel er in het zakelijk verkeer veel gelet wordt op de Amerikaanse wijze van werken is er een opvallend punt waar de Europese werkwijze afwijkt. Dat is de wijze waarop de Amerikaanse justitie de banken -en die niet alleen- aanpakt. Hoge boetes worden opgelegd bij het overschrijden van de wetgeving. Bij alleen de banken gaat het al om 100 miljard in de laatste 5 jaar. En die zijn ook aan de Europese banken opgelegd. Hoge boetes worden geschikt zodat de bedrijven niet hoeven op te treden in rechtszaken, maar daardoor blijft ook de vraag naar de schuldigen open.
De Amerikaanse overheid stelt dat het geld voor het grootste deel terecht komt bij de consumenten. Dat zal dan wel, maar dat zijn geen Europese consumenten. De Europese banken betalen dus boetes die niet door een Europese rechter zijn opgelegd en waarvan het geld in Amerika aan de burgers ten goede komt. Er is mij nog niet gebleken dat Amerika een deel aan Europa betaald. Dat moeten we dus nog wel even gaan regelen lijkt mij.
Zou dat een gebrek aan de Europese wetgeving zijn? Of is er wel landelijke wetgeving maar is er niemand die dat bewaakt. Of is het een gebrek aan Europese eenheid van de soevereine landen?
Omdat het om 100 miljard in 5 jaar gaat, dus ongeveer 20 miljard per jaar, zou een relatief klein deel al een prachtige oplossing zijn voor de problemen van de financiële crisis. Maar het is ook een straf voor de banken. En dat niet alleen, de belastingbetaler moet een vergoeding zou krijgen want die heeft schade geleden. Daarnaast was ook de nationalisatie van banken door de overheid op kosten van de belastingbetaler. Dan hebben de banken ook nog de verplichting om de balans te versterken op basis van de Bazel-akkoorden. Daarom houden de banken het geld in de kluis. Het gevolg is dat de kredietverlening aan burgers en bedrijven in het gedrang komt. De banken komen zo niet meer toe aan de maatschappelijke taak van geldverstrekker. Zo eten de Amerikanen ons het kaas van het brood.
Maar geen nood, de banken klagen niet over hun positie. Integendeel. De bonussen mogen in Nederland niet meer dan 20% van het salaris zijn. Dus dan doen de banken gewoon de salarissen omhoog. Intussen gaan de banken in het buitenland door met het bonusbeleid. En dat terwijl er toch sprake is van minder geld. Het is ook bekend dat dit schadelijk is voor het moreel gedrag.
Maar er moet er wel meer winst gemaakt worden om de boetes en de balansen te kunnen financieren. Dat krijg je alleen voor elkaar met bovenmatig betaalde managers en bankiers. Die visie is leidend, en zolang dat zo is dreigt er weer een crisis. Weer komen er boetes, enzovoort. Iedereen kijkt nu naar de toezichthouders. De Nederlandse Bank (DNB) is volgens berichten een stuk strenger geworden. En binnen de bank is er de RvC en de or en helaas weten we hoe die functioneren.
Want het blijkt ook nu weer; de rijen sluiten zich en de cultuur die gewijzigd moet worden blijft in stand. Ook ervaringen met partijen die er belang bij hebben om niets te doen?
Cor P. Berkel
redacteur OR-Online