Bij het sluiten van het sociaal akkoord wil premier Rutte dat wij gaan ontsomberen. Het ontsomberen heeft al een lange geschiedenis. De woorden met ont-…. zoals ontdekken, ontwikkelen enz. komen veel voor in onze taal maar ontsomberen was nieuw voor mij. Het woord ontkommeren ook, het bevrijden van kommer, maar bestaat wel en heeft in de Nijmeegse Stevenskerk zelfs een heilige. Ze heet de Sinte Ontkommer en ze werd ont-levend aan het kruis. Ik wens dat Rutte niet toe.
Op een foto in de krant stonden verschillende kastjes zoals nestkastjes maar nu gevuld met boeken. Die staan tegenwoordig gewoon in de tuin aan de straatkant en daar kunnen voorbijgangers boeken in zetten en uithalen. Geen kosten. Het is een idee dat ook op internet plaats vindt waarbij je alles wat je maakt met anderen kunt delen. Ook geen kosten. Dit brengt een geheel nieuwe manier van economie bedrijven met zich mee. Het aankopen of hebben van dingen is niet meer het belangrijkste, maar het kunnen gebruiken ervan. Dat is heel wat anders dan Rutte wil.
We kennen allemaal wel de Green Wheels auto’s en de OV-fietsen. Te huur of tegen betaling van de kosten te gebruiken als je ze nodig hebt. Dat is een verandering van economie die dieper gaat en vanuit een andere mentaliteit komt. Dan gaat het om milieubewustzijn of een andere toekomst voor de kinderen willen. Misschien zijn mensen ook wel uitgekeken op alles wat we hebben of beleven ze gewoon geen plezier meer aan het hebben van dingen maar willen het gewoon kunnen gebruiken. Iedereen moet maar uitmaken wat de oorzaak is. Maar het ziet er naar uit dat er een grote en definitieve verandering plaatsvindt.
Weer ben ik overtuigd door de visie van Wijfels (oud voorzitter van de SER en het RABO bestuur). Hij ziet de crisis niet als een eenmalige recessie in de economie maar als een omslag in de maatschappij. “Het is geen kwestie van even wat nieuwe auto’s kopen. Kennelijk zijn de bestuurders van dit land nog niet toe aan dit nieuwe perspectief.” Maar de generatie van de veertigers zijn wel aan zet, zitten ook in het kabinet en moeten het na dit sociaal akkoord wel gaan doen. We moeten naar een circulaire economie waarin we steeds meer producten gaan hergebruiken. Daar zijn nieuwe vaardigheden voor nodig waarin nu al geïnvesteerd moet worden. Aldus Wijfels.
Voor de or is het bovenstaande van belang vanwege de omwenteling die verwacht wordt in de economie. Xerox meldt dat men de belangrijkste inkomsten nu heeft uit onderhoud en niet verkoop van apparaten. In het bedrijfsleven wordt rekening gehouden met totaal andere werkwijzen en gedrag. Ondernemingen moeten toewerken aan meer hergebruik en minder de producten richten op bezit ervan en meer op langdurig gebruik. Dat is een strategische heroriëntatie van het bedrijfsleven en daar moet men actief mee aan de slag gaan. In dat kader en met deze achtergrond is het sociaal akkoord van groot belang.
Cor P. Berkel
redacteur OR-Online.