Mijn vrouw was in de tuin aan het werk en haalde verschillende planten uit de tuin. Dood dat wel. Dat bracht mij op de gedachte dat als iets in de natuur niet groeit dat betekent dat het dood gaat. In andere blogs heb ik het standpunt ingenomen dat de economie eigenlijk niet meer kan groeien. Maar nu hoor je economen weer de stelling innemen dat groei nodig is voor de inflatie en de schulden en de werkgelegenheid. Zou ook hier de groei een noodzakelijkheid zijn, zoals in de natuur?
Marco Visser schrijft in Trouw dat ondernemingen hun geld niet investeren maar hun aandelen op beurs opkopen. Er is wel veel geld maar men gebruikt het niet. Dat bevestigt het idee dat we van alles al voorzien zijn en geen tweede auto of wasautomaat meer willen hebben, voor mij een acceptabel idee. Nog steeds denk ik dat in de westerse landen de welvaart nog wel wat zal toenemen met name bij de minderbedeelden maar dat het niet meer in die mate gaat als in de jaren voor 2000. Bovendien verandert de cultuur, de jongeren opgegroeid in de welvaart waar alles bereikbaar is, kijken heel anders tegen de materialistische wereld aan dan de ouderen die opgegroeid zijn in de jaren ‘50 en later.
Er komen nu ook berichten over het overschot aan pleziervaartuigen en de verwaarlozing daarvan in de jachthavens. De verkopen van autos’ blijven achter. Het lenen van auto’s neemt sterk toe en het streven naar het hebben van een eigen huis is ook niet meer gewoon als dat vroeger was. Ondanks de optimistische verhalen over de stijgende verkoop van huizen., het wordt nooit meer als vroeger. Het vraagt een andere manier van kijken naar de economie want op veel terreinen is de vraag afgenomen of is aan het afnemen. Wat is dat dan met de economische groei?
Zou dit economische proces ook volgens de natuur verlopen? Waarom eigenlijk niet? De economie is een sociale wetenschap gericht op menselijk gedrag. We hebben net de 7 magere jaren gehad maar hoe zullen de 7 vette jaren er dan uit gaan zien? De natuur kent geen situatie waarin er geen leven is we noemen dat dood. Alles groeit en bloeit en is het dat niet zo, dan is het dood en vergaat het. Soms verstenen organismen tot fossielen, maar die zijn ook gewoon dood gegaan. Het leven is nodig om een blijvende positie te bekleden in de natuur. Maar wat is een economische dood? Dat lijkt mij een uitdagende vraag voor het vakgebied van economen.
Een andere mogelijkheid is de winterslaap, er gebeurt gewoon een tijd niets tot dat door iets externs de economie uit de winterslaap gewekt wordt. En de groei weer begint. Daar gok ik op als een verklaring van de andersoortige groei. Een groei de gericht is op de ontwikkeling van andere delen van de wereld. Afrika en India, en andere gebieden waar de sterfte door gebrek aan voedsel en water groot is en de welvaart gering. En naar mate de informatie over hoe goed wij het in het westen hebben toeneemt wordt daar de roep om verbeteringen groter. Nu al wordt in het midden oosten de stelling betrokken dat het terrorisme het beste bestreden kan worden door banen en welvaart.
Maar we moeten nog wel wakker worden uit die winterslaap. En dat zou wel eens het geval kunnen zijn door de toenemende agressie en de oorlogen van mensen die het veel minder goed hebben dan wij. Die conflicten veroorzaken volksverhuizingen en vluchtingen in aantallen die wel tot problemen moeten leiden. Over land en over zee trekken die naar het veelbelovend westen. En dan gaan wij de grenzen beter bewaken. Dat veroorzaakt en druk en spanning die niet meer te stuiten is. We kunnen de grenzen wel sluiten maar alleen als we ons constructief gaan inzetten voor het ontwikkelen van een economie waar ook die mensen van profiteren.
Worden in uw eigen onderneming ook de aandelen ingekocht bij gebrek aan nieuwe markten?
Cor P. Berkel
redacteur OR-Online